وب‌ تخصصی شهرستان خمینی شهر (سده) - سدژ

شهري مون شهري سده صفا دارو         مردوموني خب و با خدا دارو

شهري مون شهري تلاش و كوششو        كمتر از هر يا بواي گدا دارو

 هر كي از شهري سده هريا بشو               كاسبو,زرنگو,دس پا دارو

سر و كاري هر سديي خ انقرو               مثلي فرهاد خ كوه دعوا دارو 

از ژني سديي بوام خ ميره خوي                همدلو,مهربونو,صفا دارو

گلي مريم رژوه از دو منونوي             به سري يه چاشه از حيا دارو

ويتر از نقل و نباتو سبرياي                  شوئي چله بخري صفا دارو

اگه يك پاره جهونو اصفهون                      سده را دارو كه ادعا دارو

 شهري مون شهري سده حسيني يو           ناله از نايي نينوا دارو

رو محرم اگه بي رو شهرمون               ونيه عشق و صفا كووآ دارو

وسكي لاله پرپراسا از سده               عطري از نسيمي كربلا دارو

هركي از شهر سده مثل لو كه            يه دلي اسپه و بي ريا دارو

اصغر حاج حيدري(خاسته)شاعر معاصر   

برخي از كهنسالان سده طي مصاحبه داستاني جالب دراين خصوص ذكر نمودند.در قديم يكي از طوايف كوچرو در حوالي درب بالا دو مرده سكني مي گزينندو به كشاورزي روي مي آورند و چون آب خوزاني ها را تصرف كردند اهالي خوزان از آنها علت را جويا مي شوند و آنها در جواب مي گويند چون ما پريشان اوضاع هستيم اين زمين ها را تسخير كرديم.

اين غائله با وساطت اهالي بن خاتمه مي يابد.

نظريه ديگري نيز در اين رابطه به شرح زير وجود دارد:پس از آباد شدن خوزان مردم قوم ديمير از اعطاي زمين رايگان به مردم خوزان خبردار شده وبه محل اجداد خود آمده و ادعاي مالكيت مي كنند و خبر به پيروز شاه مي رسد وي مقداري زمين و يك چهارم از آب قنات پيروزشاهي را به آنها واگذار مي كند.نظر به اينكه افراد قوم ديمير مردماني زيبا بوده اند و در آن ديار به زيبايي آنها وجود نداشته است به دستور پيروز شاه اين قوم را پريوش و محله آنها را پريوشان نامگذاري مي كنند كه به مرور زمان به پروشان تبديل شده و معرب آن نيز فروشان است.

 ورنوسفادران               فروشان               خوزان               آدریان               اندوان               پلارت                         قرطمان                دینان               دستگرد قداده      باولگان                  وازیچه                        نصرآباد                 کوشک             بابوکان               گورتون        هرستان                     ولاشان                 اسفریز            کوکوچی             گارسله    

در این قسمت تعدادی از لغات سده را معرفی می کنم در صورت استقبال شما ضرب المثل های سده را نیز برای شما می نویسم.

 ۱- مرحوم حاج رحیم ارباب سده ای (عالم ربانی و مجتهد اعلم)

۲- شهید مجتبی نواب صفوی ( رئیس گروه فدائیان اسلام)

۳- مرحوم  سید علی نقی فیض الاسلام ( یکی از گرد آورندگان و مترجام نهج البلاغه)

۴-جناب آقای دکتر رئوفی ( استاد ریاضیات )

۵- سروش اصفهانی ( شاعر)

غذای تازه و خصوصا ساده و خوشمزه این پست

را قرا دادم تا حالشو ببرید

اُماج:آرد- سبزی-روغن

کاچی:حلوا بدون شکر به همراه خشخاش(یه غذای تقریبا خلاف)

دونی:باقالا- تخم گیاه گرگرو-نخود-لوبیا

آش ابودردار:همون آش رشته البته بدون رشته

اگه از اسم یا ترکیبات هر کدوم از غذاها خوشتون

 اومد و احیاناً تصمیم به پختنش گرفتید درخواست دستور

پختش را بدین تا واستون بزارمش

۱-ابنیه مذهبی:(مساجد و مناره ها,بقاع متبرکه,تکیه و حسینیه ها...)مسجد جامع خوزان,مسجد جامع فروشان,مسجد زنجیری ورنوسفادران,مسجد درب سید,مسجد آقا علی اکبر,مسجد جامع آدریان,مسجد جامع کوشک,مسجد ملا حیدر علی,مسجد سر پل فروشان,مسجد جامع اندوان,مسجد جامع دستگرد...

۲-ابنیه مسکونی و تسریفاتی:(کاخ ها و قصرها,دیوان های دولتی,برج ها)خانه سرتیپ سدهی,خانه مجیری ها,تالار ملک زاده,خانه محمد باقر درچه ای,خانه ترکیان,خانه عبدالکریم توکلی,خانه محمد علی و حاج حسن و خلوت کازرونی در دستگرد,خانه لطفعلی و حاج علی در اسفریز,تالار حاج ابوالحسن در اندوان...

۳-مراکز تعلیماتی و تحقیقاتی:(مدارس,دانشگاه ها,کتابخانه ها,رصدخانه ها و...)مکتب خانه های سده.

۴-ابنیه عام المنفعه:(بیمارستان ها,حمام ها,کاروان سراها,سدها و پل ها,سقا خانه ها,بازارها و...)حمام کوچک و بزرگ و یا حمام توده ای فروشان و حمام سرپل,کاروان سرای حاج علی,برج های کبوتر خانه...

ورنوسفادران را عده ای در محاورت عمومی همان بن اصفهان می دانند.بن به معنی بنیاد,اساس و اصل است و شاید اشاره به مردمی باشد که در اقلیم جدید سکنی گزیده اند.

قوم ورنوس از شجاع ترین سپاهیان ملکشاه(سومین پادشاه سلجوقی ۴۶۵هجری شمسی)بودند.همچنین این قوم گارد مسلح پادشاه را تشکیل می داده اند.پس از پیروزی های ملکشاه و آرام شدن اوضاع ایران وی مجلس جشنی ترتیب داد و به علت شجاعت و شهامت آنها را بهادران که به معنی دلیران است نامید و به عنوان قدردانی از آنها زمین های گاردژ را به آنها اهدا کرد و محل اسکان آنها نیز ورنوس بهادران نامیده شد که به مرور زمان به  ورنوسفادران تبدیل شده بود.البته این مطلب مستند نیست و با توجه به واقع شدن این قریه در آخرین حد توسعه اصفهان در گذشته,کلمه بن اصفهان به معنی آخر اصفهان می تواند تسمیه صحیح برای این مکان باشد که به مرور زمان به ورنوسفادران تغییر یافته است.شاید نظریه هر تسفلد در خصوص مهاجرت کلنی های یهود به اصفهان(و باولگان)در اوایل قرن چهارم میلادی با توجه به شباهت ولاتی با زبان کلیمیان,قابل تامل باشد.

کلمات محلی را درخواست کرده بودند این پست را گذاشتم