وب‌ تخصصی شهرستان خمینی شهر (سده) - سدژ

خميني شهر زماني۱۷مسجد قديمي داشته كه شش مسجد كاملاً ويران شده است، از يك مسجد تنها گلدسته ها و شبستاني به جا مانده است. و ده مسجد ديگر درحال ويران شدن است. اين شهرقديمي كه نامقديم آن «سده » است آرامگاه چهار امامزاده به نامهاي «امامزاده سيدمحمدنجم الدين»، «ابراهيم درب سيد» و «ابراهيم باواگان و «امامزاده سيدمحمد» است كه تنها، بنايامامزاده سيدمحمد را اوقاف بازسازي مي كند. در دوقبرستان قديمي خميني شهر دههاسنگ قبر ۷۰۰ساله وجود دارد كه بعضي از آنها را مي توان در گورستان « ورنوسفادران هفت رنگ» مشاهده كرد. دراين گورستان قريب ۱۰۰قطعه سنگ عمودي و افقي به خطوط عربي، فارسي و نقش شير وجود دارد.
قلعه و برجهاي «كهندژ» كه در زير خروارها خاك مدفون است ازديگر قلعه هاي شهراست كه با وجود ويرانه هاي آن زبانزد مردم و تاريخ نويسان است.
قنات «ديمتريان » كه دوهزارسال پيش به دستور پيروزشاه ساساني حفر شده است، از ديگر بناهاي خميني شهر درحال ويران شدن است و قسمت هاي كمي از آن باقي مانده است
ايوانها و كاروانسراهاي فراوان در خميني شهر از شواهد ديگر تاريخي است كه مورد بي مهري قرار گرفته است. كاروانسراي «خوشاب» (كه تنها ديواره هاي آن باقي است) ، تالار و ديوانخانه «سرتيپ اميني سدهي» (حاكم اصفهان) و ايوان «گزيها» ازجمله ايوانها و كاروانسراهاي خميني شهراست.
شايع است گنجهاي بسياري دراين مكان پيدا شده است اما درحال حاضر ازاين مكان به عنوان انبار سيمان استفاده مي شود. ايوان «گزيها» به وسيله سرتيپ سدهي حاكم اصفهان ساخته شد كه شامل تالار نارنجستان، حياط خلوت، حوضخانه، حمام، ميدان و اصطبل اسب دواني است. در ضلع شمالي اين خانه شبستاني با قدمت ۱۰۰ساله وجود دارد كه مربوط به دخانيات بود و داراي آيينه كاري ،نقاشي وگچبري هاي ارزشمند است. اين بنا متروكه و به نام وارثان سرتيپ سدهي است كهشهرداري در پي تملك ، تعمير و مرمت آن است
تالار «آعلي اكبر» از ديگر تالارهاياين خانه است كه مخروبه شده و سقف آن فرو ريخته است. مشهور است ناصرالدين شاه چندشب دراين تالار ضيافت داده است
تالار «دايي رحيم » تنها تالار سالم اين ايوان است كه با قدمتي ۱۰۰ساله برپا مانده است. ارسي، شيشه و منبت كاري ازبارزترين ويژگيهاي بنا است كه توسط سه وارث سرتيپ اميني نگهداري مي شود. دوخانه«محمدعلي خان و نصرت الله خان» دركنار خانه سرتيپ سدهي از ديگر خانه هاي قديمي است. خانه نصرت الله خان به سبك بختياري و خانه هاي شهركرد ساخته شده است و تصاوير به مانند سربازان هخامنشي در تخت جمشيد، بر روي سنگهاي آن حجاري شده است
تونل كهندژ قديمي ترين محله «سده » (خميني شهر) است كه دو هزار و پانصدسال قدمت دارد. كهندژداراي خانه ها و قلعه هاي زيادي بوده است . درخانه «غلامعلي پرنده » درمحله كهندژ تونلي كشف شده كه قطر آن به ارتفاع يك چهارپا بود و طول آن به پنج كيلومتر مي رسيد. مردم محلي مي گويند از اين تونل دربسياري از كتب قديمي نقل شده و نياز به حفاري و شناسايي كامل دارد. غير از اينها دهها اثر و بناي تاريخي ويران شده درخميني شهر يا همان «سده» وجود دارد كه لازم است ميراث فرهنگي باتوجه به اين آثار و قدمت منطقه نسبت به شناسايي اين گنجينه هاي تاريخي اقدام كند